klik op die foto om die video te sien
lank voordat die strykstok en die instrument vir die eerste keer ontmoet, laat sy hande die hout reeds sing. daar is ‘n bepaalde sekerheid in die bewegings van die luitmaker as hy die hout vorm. dit kom van die gelykmatigheid van bewussyn en ‘n konneksie met die werk wat meer is as bloot die uitvoer van ‘n taak. “ek vind handewerk ‘n brug tussen die werklikheid en die self”.
nou en dan kry ons almal te doen met een van daardie rare mense wat dit regkry om kreatief te lewe sonder die eksentrieke self-bewustheid waarmee kunstenaars hulself en die samelewing in baie gevalle vermoei. ek raai dat die feit dat peter pots juis dit regkry, te doen het met die uitleef van ‘n vrywillige eenvoud soos in zen. hy handhaaf ‘n balans tussen ‘n hele reeks aktiwiteite: as hy nie besig is met boerdery nie (hy is tans besig om ‘n nuwe appelkultivar te kweek), spandeer hy tyd saam met sy familie, maak tuin, bou huis, versorg die perde en varke, en natuurlik kry die kat ook aandag.
wanneer hy egter die handgereedskap nader trek om ‘n tjello te maak, verskerp die sinne tot ‘n naaldepunt van konsentrasie. daar word gewerk met ‘n aanvanklike idee van wat hy met ‘n instrument wil bereik, en oor ‘n tydperk van drie maande mag hy nie twyfel aan die uitvoer van daardie idee nie: “die tjello wat ek besig is om te bou in die video het ek heeltemal self ontwerp. ek het die belangrikste afmetings streng gerespekteer, byvoorbeeld die snaarlengte, totale lengte van die instrument, die lengte en dikte van die hals ensomeer. by die breedte van die instrument het ek probeer om die grens te soek van die breedste moontlik wat nog gemaklik bespeelbaar is. dit het my ‘n klank gegee wat baie ryk is in die lae register – iets wat baie gewild is in tjellos.”
net ‘n uitnemende waarnemer en onvergelykbare vakman sal dit regkry om die wetenskap van klank en die ergonomie van lyf te kan vorm tot ‘n unieke instrument. die proses en die idee begin reeds by die keuse van die hout. hy het die rooiden in die alpe gaan haal, waar hy die boom self uitgesoek het. die esdoringplanke kom uit bosnië en dit gaan haal hy by ‘n handelaar op die grens tussen oostenryk, italie en slovenië. eg aan sy natuur word slegs handgereedskap ingespan vir die maak van ‘n tjello: “die hande het baie senuwee-eindpunte en is dus goed verbind met die brein. hulle is daarom buitengewooon geskik om die brein in die teenwoordigheid te hou, veral as hulle ‘n nuwe handwerk moet leer. ek stel ‘n nuwe vorm van meditasie voor wat moeilik dog effektief is.”
my vermoede is dat hierdie klein meditasies al van jongs af in sy grein lê. en dat dit ‘n leeftyd se werk is om die tegniek te vervolmaak. bach en brahms help hom intussen om stil te word, as as die stilte kwel, luister hy na karen zoid, spearhead en red hot chilli peppers. maar die konneksie tussen die brein en die hande bly altyd versterk.
as jy jou op ‘n stadium in die provinsie van parma in italië bevind, word ‘n oomblik stil. dalk is jy gelukkig genoeg om peter ‘n tjello te hoor stem. en praat maar afrikaans as jy hom dalk in persoon raakloop.
iknow by martin klaasee 
